ЛАБОРАТОРИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ

О сайте Программы и тексты Словари Учебники Календарь Ссылки Контакт
Версия сайта для для мобильных телефонов
Tänäpäi on piätenčy, 26. sulakuudu 2024


Учебник PAGIZEMMO KARJALAKSE.
Автор Ольга Жаринова

LUGU 11

RUNGANOZAT. ЧАСТИ ТЕЛА



1. kaglu - шея
2. piä - голова
3. tukat - волосы
4. korvu - ухо
5. očču - лоб
6. leugu - подбородок
7. šokku - щека
8. silmy - глаз
9. kulmu - бровь
10. ripset - ресницы
11. nenä - нос
12. suu - рот
13. huuli - губа
14. kieli - язык


Mittumat ollah tukat?
Tukat: pitkät, lyhyöt, kidžer, valgiet, mustat, pelvaspiä, ruskiet, harmaipiä, oččutukat

Mittumat ollah silmät?
Silmät: suuret, pienet, sinizet, vihandat, mustat, harmuat

Mittuine on nenä?
Nenä: pitky, suuri, pieni, kičku, šuorei



Minul on kičku nenä. - Minä olen kičkunenä.
Hänel on mustat silmät. - Häi on mustusilmy.
Miehel on harmuat tukat. - Mies on harmaipiä.
Naizel on pitky leugu. - Naine on pitkyleugu.
Tytöl on kidžerät tukat. - Tyttö on kidžertukku.

Ristikanzan rungu. Тело человека


1. rungu - тело
2. vačču - живот
3. selgy - спина
4. rynnäs - грудина
5. n'aba - пупок
6. sivu - поясница
7. selgypii - позвоночник
8. käzi - рука правая - oigei
9. hurai - левая
10. olgupiä - плечо
11. kynäbrys - локоть
12. jalgu - нога
13. lanneh - бедро
14. polvi - колено
15. siäri - голень
16. pägii - лодыжка, щиколотка
17. jallanpohju - ступня
18. kandupohju, kandupiä - пятка
19. varvas - палец ноги


kämmen - ладонь
kynzi - ноготь
sormi - палец руки:

1. peigoi - большой
2. ezisormi - указательный
3. keskisormi - средний
4. nimetöi - безымянный
5. čagoi - мизинец


kk/k: tukku - tukat, šokku - šokan
čč/č: vačču - vačan, očču - očan
lg/ll: selgy - sellän, jalgu - jallan
g/v: leugu - levvan
b/v: varbahat - varvas, n'aba - n'avan
nd/nn: ryndähän - rynnäs, landehen - lanneh




ULGONÄGÖ. ВНЕШНОСТЬ
TABA. ХАРАКТЕР





Prokoin Mikko on tavalline karjalaine mies. Häi ei ole ylen suuri kazvol, ga yhtelläh on ravei mies. Hänel ollah valgiet tukat, sinizet silmät. Häi on vähäsanaine vagavu ristikanzu.
Anni on hoiskei näbei naine, kazvol pienembi Mikkuo. Hänel on valgiet tukat olgupiässäh da čomat harmuat silmät. Anni on pehmeitabaine inehmine.
Sergoi on muamahes kui ulgonägyo mugagi tabua myö. Hänel ollah valgiet kidžertukat da harmuat silmät. Annin mieles poigu on liijan laihu. Brihačču on ylen pagizii.
Kat'oi on tuatanmoine, kui sanotah karjalazet, tuatan suus sylgietty. Hänel on pitkät valgiet tukat da suuret silmät ihan kui Mikol. Kaikin sanotah tyttösty pelvaspiäkse. Häi on hyväsanaine da kezi lapsi.

taba - характер
ulgonägö - внешность
naine - женщина
mies - мужчина
ristikanzu - человек
inehmine - женщина
kazvo - рост

hoiskei - стройный, тонкий
näbei - аккуратный, ладный
ravei - крепкий, здоровый
laihu - худой

vähäsanaine - немногословный
pagizii - разговорчивый
vagavu - спокойный
pehmeitabaine - мягкий по характеру, добрый
tavakas - с крутым характером
hyväsanaine - доброжелательный
kezi - послушный, смирный
rutto - горячий, вспыльчивый

Olla tuattahes (muamahes) - быть в отца (в маму)
On tuatanmoine - похожий на отца

b/v: taba - tavan
g/v:gö - nävön
tt/t: rutto - ruton


iložu - весёлый
ketter, vora - озорной, шаловливый
ebäilii - недоверчивый
kuundelii - послушный
rohkei, julgei - смелый
höžäkkö, köhmiškö - неловкий, неуклюжий
hajutoi, mieletöi - глупый
kovasydämelline - жестокий, жестокосердечный
igävy, atkal - грустный, печальный
huigienvaryaju - стеснительный, застенчивый
huolekas, tarku - внимательный
vagavu - серьёзный, спокойный
n'erotoi - неумелый
varačču - трусливый, боязливый
kovasanaine, jyrkysanaine, ylmäkkö - грубый
rahvahansuvaičči - человеколюбивый
syngy, burčiško - угрюмый
vallatoi, kuundelematoi - непослушный
lašku, pattii - ленивый
herkyuskoi - доверчивый
vedrei, vikkel - бойкий, проворный
n'erokas - умелый
ičensuvaiččii - эгоист
hajukas, älykäs - умный
nagračču, vessel - смешливый, весёлый
leppeisydämelline - душевный, мягкосердечный
vastukavaine - упрямый
leppei - покладистый
kebjeimieline - легкомысленный
huoletoi - невнимательный
hyväntahtoi - доброжелательный
huigietoi - бессовестный, бесстыжий
ruadai - работящий
vihažu - злой
leppeisanaine (hel'l'y) - ласковый
hil'l'aine - спокойный


1. Дайте ответ, используя образец:

Ongo Miikul laihu?
Ei, Miikul ei ole laihu. Häi on ravei mies.


Ongo Anni järei?
Ongo Sergoi tuattahes?
Ongo Kat'oi mustupiä?
Ongo Miikul pagizii?
Ongo Anni tavakas?


2. Расскажите о себе, какая у вас внешность и характер.



Minun muamo


Minun muaman nimi on Irina Aleksejevna. Häi on nuori, čoma, näbei naine. Häi on korgei kazvol, hänel on taivahankarzavet silmät da mustat tukat. Muamo ruadau algukluassoin opastajannu. Häi suvaiččou lapsii, opastau heidy lugemah da kirjuttamah.


Veikki


Minul on velli Sergei. Häi on viitty vuottu vahnembi minuu. Minä sanon händy veikikse. Sergei opastuu kymmenendes luokas. Häi on n'erokas opastumah. Hänel ollah vaiku hyvät arvosanat. Ielleh veikki tahtou lähtie opastumah yliopistoh inžinierakse.


Sizär


Minul on pieni sizär. Hänen nimi on Nina. Häi on čoma, pieni, sanankuulii lapsi. Tänävuon häi täytti nelli vuottu. Nina pagizou karjalakse da ven'akse. Minä suvaičen elostua Ninan kel. Minä puaksuh pajatan hänele pajozii da sanelen runozii. Minä suvaičen omua sizärdy.




Karjalaine sanou nenga. Карел скажет так


  • Pelvaspiä 'льняная голова' - о блондине, человеке со светлыми волосами.
  • Silmät ku suoluvakat 'глаза как солонки' - о большеглазом человеке.
  • Tuatan suus sylgietty 'выплюнут из отцовского рта' - о ребёнке, похожем на отца.
  • Päiväs hallattu neidine 'от солнца отколотая девушка' - о красивой девушке.
  • Andua tavale valdua 'дать волю характеру' - показать свой нрав.
  • Vagavu ristitty on čomembi čomua. Спокойный человек краше красивого.
  • Tulles oli kotku, lähties rodih höyhendetty varoi. Пришёл орлом, ушёл ощипанной вороной.


Vastukohtat. Антонимы


ahtas - välly
ammuine (endine) - nygöine (tämänpäiväine)
čoma - tuhmu
tuuline - poudu
helevy - kumei
hiilavu (palavu) - kylmy
jyrky - lievy
kallis - huovis
kaunis - hirvei
kingei (kindei) - lievy
kova - pehmei
kypsy - ruohku
köyhy - bohattu
laihu - kylläine
levei - kaidu
lihavu - laihu
lyngy - šuorei
lämmin - vilu
magei - kargei (muigei, mučker)
mustu - valgei
märgy - kuivu
oigei - hurai
paha - hyvä
pilvežy - kajožu
pimei - valgei
ruma - čirču
ruadai - lašku
sangei (järei) - hoikku
selgei - muvakko
silei - karhei (karhakko)
siästäžy - tuhkei
suolaine - magei
tahei - vedel
viizas - höblöi
ulgolline - syvälline
hälykäs - vagavu
terveh - voimatoi
terävy - tylčy
tuoreh (veres) - muurehtunnuh (homehtunnuh)
tuuline - tyyni
uuzi - kulu
vägevy - lievy
ylähäine - alahaine